Türkiye’de Temmuz sıcakları elektrik tüketiminde rekor getirdi
Türkiye, son 55 yılın en sıcak Temmuz ayını yaşarken artan klima kullanımı elektrik tüketiminde tüm zamanların rekorunu getirdi. Uluslararası enerji düşünce kuruluşu Ember’in analizine göre, 28 Temmuz’da saatlik elektrik talebi 59 GWh’e ulaştı. Bu rekor tüketimin yüzde 18’inin yalnızca soğutma ihtiyacından kaynaklandığı belirtildi.
Rapor, sıcaklıklardaki her 1 derecelik artışın 0,77 GW ek elektrik üretim kapasitesi ihtiyacı doğurduğunu ortaya koyuyor. Örneğin, sıcaklığın 22 dereceden 32 dereceye yükselmesi, talebi karşılamak için Atatürk Barajı’nın kapasitesine denk en az üç yeni santral gerektiriyor.
Rapora göre, Türkiye’de yaz aylarında öğle ve öğleden sonraki saatlerde (12.00-18.00) elektrik tüketiminde soğutmanın payı yüzde 10’un üzerinde seyrediyor. Bu oran, soğutmanın artık “lüks tüketim” değil, elektrik şebekesi üzerinde belirleyici bir unsur haline geldiğini gösteriyor. Kısa süreli talep sıçramaları ise özellikle trafo merkezleri ve iletim hatlarında arıza ve kesinti riskini artırıyor.
Çözüm: Güneş enerjisi
Ember, artan talebin şebekeye yük bindirmemesi için en etkili çözümün güneş enerjisi olduğunu vurguluyor. Güneş santrallerinin en yüksek üretim yaptığı saatlerin, günün en sıcak saatleriyle çakışması bu alanda doğal bir denge sağlıyor. 2024 yazında güneş enerjisi, soğutma ihtiyacının en yoğun olduğu saatlerde elektrik talebinin yüzde 20’sinden fazlasını karşılamış durumda.
Türkiye’de alan soğutmasına bağlı elektrik tüketimi yalnızca bir yılda yüzde 19 artarak 10 TWh’e yükseldi. Bu miktar, yaklaşık 4 milyon elektrikli otomobilin bir yıllık şarj ihtiyacına eşdeğer. Mevcut eğilim devam ederse, soğutma kaynaklı elektrik talebinin 2030’a kadar iki katına, 2035’te ise 3,5 katına çıkacağı öngörülüyor.
Türkiye’de elektrik talebinin zirve yaptığı saatlerde tüketim son 10 yılda 1,5 kat arttı. 2008’e kadar kış aylarında görülen zirve talep, 2008 sonrası iklim değişikliğine bağlı sıcaklıklarla yaz aylarına kaydı. 2025 itibarıyla yaz ve kış arasındaki zirve tüketim farkı, 2008’e göre 12 kat artmış durumda.
Ember Enerji Analisti Bahadır Sercan Gümüş, artan soğutma talebine karşı kapsamlı bir klima envanteri çıkarılması, enerji verimliliği politikalarının güçlendirilmesi ve şebeke esnekliğini artıracak çözümlerin hayata geçirilmesi gerektiğini söyledi. Gümüş, Türkiye’nin güneş enerjisinden yararlanarak hem artan talebi karşılayabileceğini hem de şebeke üzerindeki baskıyı azaltabileceğini vurguladı.