Yenilenebilir enerji projelerinde toplum katılımı ve adil paylaşım şart
Avrupa’nın yenilenebilir enerjiye geçiş sürecinde, yerel toplulukların projelere aktif katılımı ve elde edilen faydaların adil paylaşımı, enerji dönüşümünün başarısı için kritik önem taşıyor. İklim Eylem Ağı (CAN) Europe tarafından yayımlanan rapor, bu alandaki eksiklikleri ve çözüm önerilerini ortaya koyuyor.
Rapor, Avrupa’daki enerji dönüşümünde toplum temelli projelerin önemine dikkat çekerek, bu projelerin topluluklar tarafından daha etkin bir şekilde benimsenmesi için yasal düzenlemelerin güçlendirilmesi gerektiğini vurguluyor. Ayrıca, yerel halkın projelerden elde edilen faydalara daha fazla erişim sağlamak adına ekonomik paylaşım modellerinin geliştirilmesi gerektiği ifade ediliyor.
Rapor, Avrupa genelinde yenilenebilir enerji projelerinde toplum katılımının ve fayda paylaşımının ülkelere göre büyük farklılıklar gösterdiğini belirtiyor. Fransa ve Almanya gibi ülkelerde kamu katılımını teşvik eden yasal çerçeveler bulunurken, İspanya ve Polonya gibi ülkelerde bu tür düzenlemeler eksik kalıyor. Bu durum, bazı bölgelerde projelerin yerel halkın bilgisi ve onayı olmadan ilerlemesine neden oluyor.
Ayrıca, projelerden elde edilen ekonomik faydaların topluluklarla paylaşımı genellikle gönüllülük esasına dayanıyor. Bazı bölgelerde geliştiriciler, yerel halkla gelir paylaşımı veya mülkiyet ortaklığı gibi modeller uygularken, diğer bölgelerde topluluklar projelerden doğrudan bir fayda görmüyor. Bu eşitsizlik, Avrupa genelinde bağlayıcı asgari standartların oluşturulması gerekliliğini ortaya koyuyor.
CAN Europe, bu sorunlara çözüm olarak, proje geliştiricileri, yerel otoriteler ve sivil toplum kuruluşlarının kullanabileceği bir dizi anahtar performans göstergesi (KPI) geliştirdi. Bu göstergeler, projelerin toplum katılımı ve fayda paylaşımı açısından etkinliğini değerlendirmeyi amaçlıyor. Böylece, enerji dönüşümünün adil ve kapsayıcı bir şekilde ilerlemesi hedefleniyor.
CAN Europe Yenilenebilir Enerji Programı Yöneticisi Seda Orhan, “Yenilenebilir enerjinin başarısı, toplulukların anlamlı katılımına ve elde ettikleri somut faydalara bağlıdır. Şimdi, bu iyi uygulamaları istisna olmaktan çıkarıp Avrupa genelinde standart hale getirme zamanı.” dedi.
Rapor, Avrupa Komisyonu’nun yakında yayımlayacağı “AB Vatandaşları Enerji Paketi” öncesinde, enerji dönüşümünün toplumsal boyutuna dikkat çekiyor ve yerel halkın sürece dahil edilmesinin önemini vurguluyor.